سهم صفردرصدی ایران از نوآوری های مالی کربن
به گزارش ساخت اپل آی دی، یک کارشناس حوزه اقتصاد انرژی با تاکید بر این که ایران هنوز فاقد بازار کربن و نظام قیمت گذاری انتشار گازهای گلخانه ای است، اظهار داشت: نبود این ابزارها موجب عقب ماندگی کشور از روند جهانی سرمایه گذاری در انرژی های تجدیدپذیر شده است.
به گزارش ساخت اپل آی دی به نقل از ایسنا، فرهاد تقی زاده، دانشیار دانشگاه توکای ژاپن امروز در آئین افتتاح نوزدهمین کنفرانس ملی و پانزدهمین کنفرانس بین المللی مدیریت فناوری و نوآوری با تاکید بر اهمیت مدیریت فناوری در رویارویی با تغییرات اقلیمی، اظهار داشت: افزایش شدت تغییرات اقلیمی ناشی از مصرف بیش از اندازه سوخت های فسیلی در کشورهای مختلف، مبحث تازه ای نیست و سال ها مورد بررسی قرار گرفته است؛ در عین حال روند گرم شدن کره زمین همچنان تشدید شده است.
وی ادامه داد: در اغلب کشورها، سرمایه گذاری و تأمین مالی پروژه های انرژی پاک با چالش های جدی روبروست و بحران جهانی کرونا این کمبودها را تشدید کرد؛ چونکه در دوران همه گیری، منابع مالی بسمت دارایی های امن تر مانند طلا هدایت شد.
تقی زاده اضافه کرد: برای دستیافتن به اهداف کاهش آلایندگی و حفظ دمای کره زمین، نیازمند طراحی ساز و کار ها و ابزارهای جدید هستیم که به آنها ابزارهای تأمین مالی سبز یا ابزارهای تأمین مالی گذار (Transition Finance) گفته می شود.
وی به چالش های پیش روی انرژی های تجدیدپذیر اشاره نمود و اظهار داشت: یارانه های سنگین سوخت های فسیلی طی دهه ها، رقابت انرژی های تجدیدپذیر را بسیار دشوار کرده است؛ این در شرایطی است که در خیلی از کشورها ساز و کار های قیمت گذاری حقیقی کربن یا بازارهای کربن بوجود آمده است، اما در کشور ما همچنان این فقدان احساس می شود.
دانشیار دانشگاه توکای ژاپن با تشریح لزوم حرکت بسمت ابزارهای مالی سبز اظهار داشت: مالیات کربن به این معناست که هر شرکت آلاینده که انتشار گازهای گلخانه ای دارد، باید مبلغی را به عنوان مالیات کربن پرداخت کند. همینطور در نظام بازار کربن، برای صنایع مختلف سقف انتشار تعیین می شود و اگر صنعتی بیشتر از سهمیه خود گاز گلخانه ای تولید نماید، باید اعتبار کربن خریداری کند.
وی ادامه داد: بیشتر از ۵۰ کشور جهان تابحال سازوکار مالیات کربن یا بازار کربن را اجرایی کرده اند، اما در ایران همچنان چنین نظامی وجود ندارد. در سطح جهانی نیز روند بسمت یکپارچه سازی قیمت کربن پیش می رود؛ به این معنا که اختلاف قیمت کربن در کشورهایی مانند چین و اروپا سبب ایجاد رقابت ناعادلانه می شود، چونکه تولیدکننده چینی هزینه زیست محیطی بسیار کمتری پرداخت می کند.
تقی زاده ضمن اشاره به اجرای سازوکار تعدیل مرزی کربن اتحادیه اروپا از سال ۲۰۲۶ توضیح داد: بر طبق این سازوکار، تولیدکننده چینی که قصد صادرات کالاهایی مانند فولاد یا سیمان به اتحادیه اروپا را دارد، موظف است گواهی کربن را از بازار کربن اتحادیه اروپا خریداری کند.
وی ضمن اشاره به نوآوری های مالی سبز عرضه شده در سخنرانی، اظهار داشت: ابزارهایی همچون اوراق سبز، اوراق در رابطه با پایداری، صندوق های سرمایه گذاری و ابزارهای مالی ترکیبی، امروز در جهان به صورت گسترده مورد استفاده قرار می گیرند. از سال ۲۰۰۶ تابحال بیشتر از ۶۵۰۰ میلیارد دلار انواع این اوراق انتشار یافته است و ناشران آن فقط دولت ها نیستند؛ بلکه بانکهای توسعه ای، موسسات مالی، شرکتها و حتی دولت های محلی نیز وارد این عرصه شده اند.
تقی زاده با تاکید بر لزوم تنوع بخشی به تأمین مالی، اضافه کرد: تکیه صرف بر تأمین مالی بانکی دیگر پاسخگوی پروژه های سبز نیست. تنوع بخشی می تواند نرخ بازده را افزایش و ریسک را کم کند.
تقی زاده در تشریح ابزارهای در رابطه با پایداری (SLB)، اظهار داشت: این ابزار برای شرکت هایی مناسب می باشد که دارایی سبز ندارند، اما برنامه مشخصی برای کاهش آلایندگی عرضه می کنند. مثلا یک شرکت خودروسازی می تواند ۱۰۰ میلیون دلار اوراق منتشر کند و تعهد بدهد که طی ۵ تا ۱۰ سال آینده ۱۰ تا ۱۵ درصد از انتشار CO₂ خود کم کند. اگر به تعهد عمل نکند، نرخ کوپن این اوراق به عنوان جریمه افزوده می شود.
وی تصریح کرد: برای انتشار این اوراق دستورالعمل های مشخصی وجود دارد که همچون آنها دستورالعمل انجمن جهانی بازار سرمایه است.
تقی زاده ضمن اشاره به امکان انتشار اوراق در رابطه با پایداری در ایران، اظهار داشت: اگر قرار باشد این اوراق در کشور منتشر شود، نهادهای بازار سرمایه می توانند به گایدلاین های بین المللی موجود مراجعه نمایند.
به نقل از ایشان، بر خلاف تصور رایج، این ابزارها تنها مختص کشورهای توسعه یافته نیست.
وی ضمن اشاره به نمونه ای از کشور رواندا، توضیح داد: دولت رواندا برای انتشار اوراق در رابطه با پایداری، ۱۰ میلیون دلار تسهیلات از بانک جهانی دریافت کرد. این مبلغ از جانب دولت تحت وامی به بانک توسعه رواندا منتقل شد و سپس در قالب یک دارایی بدون ریسک در حسابی معتبر نزد بانک مرکزی ذخیره شد. این دارایی به عنوان وثیقه انتشار اوراق SLP مورد استفاده قرار گرفت و سرمایه گذاران بخش خصوصی به علت وجود این تضامین، با اطمینان اوراق را خریداری کردند.
به نقل از ایشان، رواندا توانست با پشتوانه همان ۱۰ میلیون دلار، در نهایت ۱۲۴ میلیون دلار اوراق منتشر کند.
تقی زاده یکی دیگر از ابزارهای مالی رایج در جهان را «قراردادهای بلند مدت خرید» عنوان نمود و اضافه کرد: این قراردادها در ایران نیز وجود دارد، اما از جامعیت لازم برخوردار نیست.
وی ضمن اشاره به تجربیات موفق کشورهایی مانند هند، ویتنام و امارات، اظهار داشت: نمونه ای که ذکر شد، مربوط به قرارداد شرکت آب و برق امارات با شرکت های ENGIE و مصدر است که برای تولید ۱.۵ گیگاوات برق خورشیدی در سال ۲۰۲۵ به امضا رسید. بر طبق این قرارداد، شرکت آب و برق امارات موظف به خرید برق تولیدی است و شرکت های طرف قرارداد، طراحی، تأمین مالی، ساخت و بهره برداری را انجام می دهند. این پروژه شامل نصب بیشتر از سه میلیون پنل خورشیدی برای تأمین برق ۱۶۰ هزار خانه و پیشگیری از انتشار ۲.۵ میلیون تن CO₂ در سال است.
وی ضمن اشاره به مطالعه ای در رابطه با بازار ژاپن، اهمیت بالای قراردادهای بلند مدت خرید در توسعه تقاضا برای پنل های خورشیدی را مورد تاکید قرار داد و اضافه کرد: تعرفه های خرید تضمینی برق به علت آثار مداخله گرایانه در بازار، راهکار بلند مدت مناسبی نیستند و باید بسمت ابزارهای نوآورانه حرکت کرد.
تقی زاده اضافه کرد: هر سیاست یا ابزاری که بتواند نرخ بازدهی پروژه ها را افزایش دهد و ریسک را کم کند، به شکل خودکار جریان سرمایه را بسمت انرژی های تجدیدپذیر هدایت می کند.
به نقل از ایشان، «ضمانت های سبز» یکی از این ابزارها هستند که حالا در کشورهایی چون کره جنوبی، ژاپن و کشورهای اروپایی به کار گرفته می شوند.
وی بطور مثال به برنامه دولت مولداوی اشاره نمود که با عرضه ضمانت تا سقف ۲۵۰ هزار یورو، دسترسی شرکت های کوچک، متوسط و استارت آپ ها به وام های مربوط به انرژی خورشیدی و بادی را تسهیل کرده است.
تقی زاده زاده در ادامه، از رشد صندوق های تأمین مالی جمعی در ایران طی سالیان اخیر استقبال کرد و اظهار داشت: این سازوکار می تواند به جذب سرمایه های بخش خصوصی، بخصوص سرمایه های خرد، برای پروژه های کوچک و متوسط در مناطق دور از شبکه برق کمک نماید.
این دانشیار دانشگاه توکای ژاپن نمونه ای از ژاپن بعد از حادثه فوکوشیما را یادآوری کرد که شهروندان فوکوشیما با استفاده از تأمین مالی جمعی، منابع موردنیاز برای نصب پنل های خورشیدی بر بام خانه هایشان را فراهم کردند.
وی پیشنهادی نهادی برای ایران بیان کرد و اظهار داشت: برای تسهیل سرمایه گذاری بخش خصوصی در انرژی های تجدیدپذیر، لازم است نهادی با صلاحیت تأیید پروژه های سبز ایجاد شود.
وی ضمن اشاره به استاندارد جهانی CBI اضافه کرد: در جهان شرکت هایی صلاحیت دارند که سبز بودن پروژه ها را برپایه استانداردهای بین المللی، تکسونومی های منطقه ای و قوانین زیست محیطی کشورها تأیید کنند. در ایران چنین نهادی وجود ندارد و ایجاد آن می تواند زیرساختی ضروری برای توسعه بازارهای مالی سبز باشد.
به طور خلاصه، تقی زاده ضمن اشاره به اجرای سازوکار تعدیل مرزی کربن اتحادیه اروپا از سال ۲۰۲۶ توضیح داد: بر اساس این سازوکار، تولیدکننده چینی که قصد صادرات کالاهایی مانند فولاد یا سیمان به اتحادیه اروپا را دارد، موظف است گواهی کربن را از بازار کربن اتحادیه اروپا خریداری کند. به نقل از ایشان، بر خلاف تصور رایج، این ابزارها تنها مختص کشورهای توسعه یافته نیست. این مبلغ از طرف دولت تحت وامی به بانک توسعه رواندا منتقل شد و سپس در قالب یک دارایی بدون ریسک در حسابی معتبر نزد بانک مرکزی ذخیره شد.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب