نگاهی به زندگی روزمره میدان هفت تیر، یكی از پرتردد ترین میدان های تهران

میدان چه كنم

میدان چه كنم ساخت اپل آی دی: تهران- روزنامه شهروند در شماره امروز یكشنبه خود با درج مطلبی با عنوان میدان «چه كنم» به مبحث تصویب نشدن زیر زمینی شدن میدان شهدای هفتم تیر می پردازد.


در این مطلب آمده است: میدان هفت تیر درواقع میدان نیست ؛ آشفته گاهی كه كارگران ۶سال است در آن مشغول كار هستند و هنوز به جایی نرسیده اند.
یكی می گوید مقرر است زیرزمینی شود و دیگری می گوید قرار بود پایانه های تاكسیرانی و حمل ونقل عمومی در این مكان تعبیه شود.
آنچه میدان هفت تیر را از دیگر میدان های تهران متمایز می كند سردرگمی كه سال هاست گریبانش را گرفته؛ این جا یادآور میدان «چه كنم» است.
دور میدان حصاری كشیده اند تا شلوغی و سیمای نابسامان كارگاه ها و غبار بولدوزرها را پنهان كند اما چشم انداز مشوش آنها از پل عابر پیداست.
تا چشم كار می كند سیمان است و ماشین آلات سنگین اما از میدان خبری نیست.
میدان هفت تیر در تصاویر ۵۰ سال پیش زنده است. میدانی است چند تكه با فضای سبز پراكنده و دایره ای بزرگ در ضلع جنوبی كه به رسم آن سال ها مثل بسیاری دیگر از میدان ها حوض و فواره ای كوچك داشته و نیمكت هایی برای لختی آسودن. میدان خلوت است و یك فولكس واگن به سمت چهارراه مخبرالدوله می رود.
هفت تیر امروز شباهت چندانی به آن میدان آرام ندارد. زمین های خالی كنار میدان همه ساختمان هایی شده اند بلند.
فضای سبز میدان هر چند سال یك بار به نفع خودروها چند متر عقب نشینی كرده و بخش زیادی هم سهم مترو شده.
با این كه مترو و هیاهوی آن سال هاست با زندگی روزمره میدان هفت تیر آمیخته اما هنوز چراغ كارگاه های تونل سازی روشن است.
این همه رفت وآمد و كارگاه درواقع برای ادامه بخشی از پروژه قطعه میانی و جنوبی خط ۶ متروی تهران است كه از همین محدوده می گذرد.
مترو شرایط اجتماعی بافت شهری را تغییر می دهد همان گونه كه عیار ملك و املاك محدوده پیرامونی اش را.
در میدان هفت تیر از زمانی كه مترو فعال شده، حال و احوال زندگی روزمره تغییر كرده. كاسبان سال های دور می گویند، میدان شلوغ تر شده اما این روزها كاسبی تعریف چندانی ندارد: « خیلی ها تماشاچی هستند، می آیند و دوری می زنند و می روند. دسترسی به این جا با وجود مترو بهتر شده.
اوایل خیلی خوب بود، مترو یك دوره ای به كار ما رونق داد.
الان اوضاع كار برای همه خراب است، نه فقط برای ما.
كلا بازار خوابیده. به خصوص حالا كه عید هم گذشته و جیب مشتری خالی است.»
محمد و همكارانش به میدان هفت تیر با همین سیما و ظاهر آشفته عادت كرده اند، صدای بولدوزرها، ازدحام آدم ها و صف بلند تاكسی ها و مسافربرهای شخصی: «ما دیگر عادت كرده ایم.
این جا میدان نبود درواقع همیشه یك كارگاه عمرانی بوده.
از وقتی ما آمدیم یعنی ده سال پیش شهرداری همیشه ایده و برنامه ای برای این میدان داشته، هر سال شنیده ایم مقرر است اتفاق تازه ای بیفتد اما وضع همین بوده كه امروز هست.
باید یك تابلو بزنند وسط میدان: كارگران همیشه مشغول كارند.»
كارگرانی كه این روزها وسط میدان مشغول كارند، مقرر است مقدمات اتصال خط یك متروی تهران به خط ۶ را فراهم نمایند. چند سال پیش همزمان با همین اقدامات یعنی تبدیل ایستگاه متروی میدان هفت تیر به یك ایستگاه تقاطعی بحث زیرزمینی شدن میدان هفت تیر بالا گرفت.
این ایده درواقع بخشی از سیاست ها و برنامه معاونت فنی و عمرانی شهرداری وقت تهران برای توسعه زیرزمینی تهران بود. موافقان این ایده با نگاهی به برخی تجربه ها در شهرهایی مانند سنگاپور، نیویورك و لندن معتقد بودند كه می توان با انتقال بخشی از فعالیت ها به زیرزمین نسبت به آزادسازی فضاهای روسطحی اقدام نمود.
تعدادی از كارشناسان شهری هم به سفارش شهرداری تهران مامور مطالعه و درواقع امكان سنجی اجرای این ایده در تهران شدند.
آنچه در سال های بعد در چهارراه ولی عصر و انقلاب در قالب پروژه زیرگذر چهارراه ولی عصر اجرا شد و همینطور زیرزمینی شدن میدان ولی عصر بعد از احداث ایستگاه های مترو درواقع بخشی از همان ایده بود.
الگوی زیرزمینی شدن بخشی از فضاهای عمومی تهران نه تنها در قالب این دو پروژه كه در بخشی از سرفصل های برنامه پنج ساله دوم شهرداری تهران هم گنجانده شد.
اول اردیبهشت سال ۹۳ بود كه اقبال شاكری، رئیس كمیته عمران شورای شهر تهران از آغاز مطالعاتی برای توسعه فضاهای زیرزمینی در تهران اطلاع داد و اعلام نمود كه میدان هفت تیر اولین اولویت برای اجرای پروژه توسعه فضاهای زیرسطحی تهران است.
هنوز هم خیلی ها فكر می كنند از پس این كارگاه عمرانی بزرگ، یك میدان چند طبقه شبیه میدان ولی عصر بیرون می آید اما «مهدی چمران»، عضو شورای چهارم شهر تهران كه بخشی از بحث و نظرها درباره زیرزمینی شدن این میدان به همان شورا باز می گردد، حالا به «شهروند» می گوید: «زیرزمینی شدن میدان هفت تیر از طرح هایی بود كه در دوره چهارم شورا عنوان شد و مورد تأیید قرار نگرفت.
این طرح ازجمله طرح هایی بود كه بیشتر مربوط به مترو بود كه سیستم اداری در آن جا راه اندازی شود؛ طبقه بالا اداری و تجاری و زیرزمین بعنوان مترو مورد استفاده قرار گیرد كه تلفیقی از مترو و سیستم اداری بود اما با مشكلاتی مواجه گردید كه قابل اجرا نبود و مورد تأیید كمیسیون ماده ۵ واقع نشد به همین جهت این طرح متوقف ماند.
همچنین باید در نظر داشت كه زیرزمینی شدن میدان و مترو صرفه اقتصادی داشت.
زیرا ایستگاه مترویی كه راه اندازی می شد در طبقات فوقانی تجاری و اداری بودند و از نظر توزیع جمعیت و ترافیك هم قابل تأمل بودند و كسانی كه در ساختمان اداری دفتر داشتند با استفاده از مترو تردد كنند بدون نیاز به خودرو. ایستگاه مترو یكی از بهترین مكان ها برای خدمات اداری است.
چنین طرحی ارائه شد اما مورد تأیید قرار نگرفت كه مترو بر آن اصرار داشت و احیانا مشكلات دیگری داشت كه نیازمند مطالعات بیشتری است.»
پیگیری ها از شهرداری های مناطق ۶ و ۷ یعنی دو منطقه ای كه درست در میدان هفت تیر هم نشان داده است ایده زیرزمینی شدن این میدان از دستور كار مدیریت شهری خارج شده، به نظر می رسد در این میان نقد و نظرهای كارشناسان درباره طرح هایی چون زیرگذر میدان ولی عصر كه به كرات در جلسات كارشناسی مورد انتقاد قرار گرفت هم بی تأثیر نبوده باشد.
انتقاد به این كه زیرزمینی كردن میدان ها باعث حذف شهروندان از سطح شهر و جایگزین شدن ماشین ها به جای عناصر انسانی می گردد.
به گفته سولماز حسینیون، كارشناس شهری«زیرزمینی شدن میدان ها با هدف هدایت عابران پیاده به زیرزمین است كه هزینه زیادی دارد.
با این اقدام شهروندان را از سطح شهر حذف می نماییم. این اقدام دو هدف را دنبال می كرد. از یك سو باعث محدودیت استفاده از خودرو های شخصی و از دیگر سو تسهیل حركت خودرو در سطح شهر می گردد یعنی اولویت دادن به خودرو به جای انسان.»
بهسازی پیاده رو ها و تولید شرایط مطلوب برای شهروندان می تواند عامل ترغیب كننده ای برای پیاده روی باشد و شهروندان را ترغیب به پیاده روی و استفاده از فضای باز به جای خودرو های شخصی كند و در كاهش ترافیك هم موثر باشد.
حسینیون در این زمینه می گوید: «حذف شهروندان از حق دسترسی به آب و هوا و عناصر محیطی كه برای سلامتی انسان مهم است كه زیرزمین بردن مردم وضع بهداشتی آنها را زیر سوال می برد.
بهتر است به جای چنین اقدامی به مباحثی چون پیاده راه سازی و آرام سازی محیط های شهری پرداخت. همینطور زیرزمینی شدن میدان ها، امنیت شهروندان را به خطر می اندازد و فضای ناامنی را برای شهروندان به خصوص اقشار صدمه پذیر بوجود می آورد.»
طرح های شكست خورده از این دست كم نیستند؛ چهارراه و میدان ولی عصر هم زیرزمینی شدند اما نه تنها مورد استقبال شهروندان قرار نگرفت بلكه بیشترین انتقادات را از جانب كارشناسان و طراحان شهری دریافت كرد.
مطالعات بیشتر برای زیرزمینی شدن میدان هفت تیر همچنان ادامه دارد. ولی نجاتی مسگری، معاون شهرداری منطقه ۶ درمورد زیرزمینی شدن میدان هفت تیر نظری بینابین دارد نه موافق است و نه مخالف: «سوالاتی درمورد زیرزمینی شدن این میدان مطرح است.
باید گفت درحال حاضر زیرزمینی شدن میدان از دستور كار خارج شده. زیرا این میدان به بزرگراه مدرس اتصال پیدا می كند و زیرزمینی كردن آن ریسك بزرگی را به دنبال دارد كه ممكن است در این منطقه پاسخگو نباشد.
به همین جهت یكی از لازمه های زیرزمینی شدن میدان هفت تیر فراهم آوردن زیرساخت های آن و تحقیقات مربوطه است تا بتوان از این طریق وارد مرحله دیگری یا همان زیرزمینی كردن میدان شد.
در نتیجه، این ساماندهی و اصلاحات می تواند اثربخش باشد.»

عابران سرگردان
زندگی روزمره در میدان هفت تیر در خدمت خودروهاست.
نه تنها در سال های اخیر كه كارگاه پروژه عمرانی مترو برقرار است كه پیش از این هم عابران برای عبور از این به اصطلاح میدان با مشكلات بسیاری مواجه بودند.
با وجود این كه گاها اصلاحات هندسی و تغییر مسیرهایی برای عبور عابران از میدان و دسترسی به معابر پیرامونی آن پیش بینی شده، اما همچنان در بر همان پاشنه می چرخد.
محمدرضا هر روز گذرش به میدان هفت تیر می افتد: «به نظرم كمترین حقوقی برای عابران در این محدوده پیش بینی نشده، وقتی از ایستگاه مترو خارج می شوید، بخصوص از خروجی كه در ضلع شرقی میدان قرار دارد، باید مسافت زیادی را دور بزنید تا به پل عابر برسید یا از وسط خیابان رد شوید كه آن هم به این دلیل كه بخش های زیادی را نرده كشیده اند، عملا امكان رفت و آمد برای عابر را خیلی محدود كرده اند.
حق تقدم به صورت كامل با خودروهاست و حدودا عابران در این محدوده هیچ حقی ندارند، به نظرم سرگردانی بر این منطقه حاكم است، هم بر میدان و هم برای ما عابران.»
مهدی ۱۱ سال است در یكی از فرعی های محله هفت تیر زندگی می كند: «اینجا كسی به فكر مردم نیست.
اگر به فكر ما بودند وسایل حمل ونقل را اضافه می كردند، یا فكری به حال حمل ونقل معلولان می كردند، اما این كار را هم نكردند. سال هاست كه به ما وعده ساماندهی این محدوده را می دهند.
می پرسیدیم چرا صورت نمی گیرد، بهانه شان تغییر كاربری میدان بود، اما چه شد؟ شما چیزی جز گردوخاك می بینید؟ بعد از آن گفتند برای كاهش ترافیك راهكارهای جدیدی را درنظر می گیرند، اما ترافیك روز به روز بدتر و بدتر شد.»
كمی پایین تر از مسجد الجواد پراید سفیدی داخل كوچه می پیچد و بعد از چند دقیقه راننده بازمی گردد.
محل كار ساناز ۳۲ساله، میدان هفت تیر است: «از زمانی كه بخشی از میدان را برداشتند و تغییراتی در این محدوده دادند، ترافیك بیشتر شده است.
خیابان كه جای پارك ندارد، برای همین مجبور هستیم داخل یكی از كوچه ها پارك نماییم.
اگر بخواهم داخل پاركینگ های عمومی پارك كنم، باید راه زیادی را پیاده روی كنم و هزینه پاركینگ هم كم نیست.
مگر چقدر حقوق می گیرم كه بخواهم پول پارك هم بدهم؟»

در انتظار پایانه
از روزمرگی های میدان هفت تیر یكی هم سرگردانی همیشگی رانندگان تاكسی است كه در نقاط مختلف میدان پراكنده اند. گروهی در ورودی میدان به سمت ولی عصر و گروه دیگری در خروجی جنوبی میدان ایستاده در انتظار مسافران.
با وجود این كه در دهه های گذشته در خیلی از میدان ها محل استقرار و فعالیت تاكسی ها تثبیت و ساماندهی شده، اما در میدان هفت تیر آنها همچنان جایگاه مشخصی ندارند.
از خودشان كه بپرسید می گویند «سرگردان و همیشه درگیر با مردم و پلیس».
یكی از خطی های هفت تیر- سهروردی در جمع سه چهار نفره ای ایستاده.
مردی است میانسال با موهای سپید: «۱۷ سال است كه در این خط كار می كنم، ۶ سال پیش به بهانه كاهش ترافیك و زیباسازی شهر، میدان را خراب كردند، اما نه تنها ترافیك كمتر نشد، بلكه بیشتر هم شد. با خراب كردن میدان قرار بود جایی برای تاكسی های خطی و وسایل حمل ونقل عمومی تعبیه شود، اما نه تنها این اقدام انجام نشد، بلكه با عقب نشینی خیابان جایی برای تاكسی ها نیست كه مسافر سوار كنند، برای همین پلیس به راحتی ما را جریمه می كند، اما به فكر این نیست كه جایی برای ما پیش بینی نشده است.»
علی ۴۷ساله با موهای جوگندمی كمی آن طرف تر منتظر مسافر ایستاده. حرف های سلمان را تایید می كند.
هفت سال است در میدان هفت تیر مسافركشی می كنم: «مسیر من به سمت میدان خراسان است.
برای همین نباید ترافیك زیادی باشد. تغییر شكل میدان دلیلی بر تولید ترافیك شد، یا با افزایش خودرو ها از آن زمان تابحال خطر تصادف در این جا دو چندان شده است.
اگر مجبور نبودم دیگر مسافركشی نمی كردم. در این میدان كه میدان نیست، معلوم نیست چه می كنند.»
اگرچه تاكسیرانان هفت تیر از وضعیت موجود شكایت دارند، اما «نجاتی مسگری»، معاون حمل ونقل و ترافیك منطقه ۶ تهران نظری متفاوت دارد و به «شهروند» می گوید: «زمانی كه تصمیم به تغییر و ساماندهی میدان هفت تیر گرفته شد، ما شاهد تداخل سواره و پیاده بودیم، همینطور در این طرح، پیاده رو های استانداردی برای این منطقه در نظر گرفتیم.
این منطقه نیازمند تغییر و تحولات بود تا شرایط مساعدی برای پیاده روی مهیا شود.»

دغدغه های كاسبان
مغازه مهدی دقیقا روبه روی میدان قرار دارد، برای همین گلایه او نسبت به دیگر كسبه بیشتر است: «از وقتی میدان تغییر شكل پیدا كرد، جایی برای تاكسی ها نیست، برای همین به ردیف، جلوی مغازه می ایستند؛ سروصدای شان از یك طرف و شكایت های مشتری از سوی دیگر. به خاطر همین مشكلات، خیلی از مشتری های مان را از دست داده ایم.»
مهدی ۱۵ سال است در این محله كاسبی می كند و آن طور كه خودش می گوید به سختی به این جا رسیده: «برای داشتن مغازه ای در میدان هفت تیر سختی های زیادی كشیدم.
میدان هفت تیر زمانی برای خودش ابهتی داشت و پاساژهای قارچ گونه وجود نداشت، برای همین تنها مركز مانتوفروشی به شمار می آمد، اما حالا وضع بازار چنگی به دل نمی زند و مشكلات محیطی مزید بر علت شده اند؛ یك روز با كار در میدان پیاده رو را آب می گیرد و سروصدای مشتری درمی آید، چندین بار هم به شهرداری اطلاع دادیم، اما بی تفاوت بودند.
با این كارشان لطمه زیادی به ما زدند، شاید این موضوعات به چشم خیلی از كسبه این منطقه چون جای حساسی ندارند، ولی ما حتی مشتری های ثابت مان را هم داریم از دست می دهیم.»
برخلاف كسبه هفت تیر دست فروشان هیچ شكایتی از وضعیت موجود ندارند.
نزدیك غروب یكی یكی پیدای شان می گردد. دست فروشانی كه هرچه قدیمی ترند بیشتر حق آب وگل دارند. بیشتر لباس های رنگارنگ زنانه را بساط می كنند و از این كه نان شب شان را درمی آورند، خدا را شكر می كنند.
محمد، فرزاد و علی با تغییر شكل میدان مشكلی نداشتند و بر كار آنها تأثیری نگذاشته است.
«اینجا كه می بینید اول میدان بود، اما الان بیشتر شبیه چهارراه است.
اول گفتند مقرر است با طرحی ترافیك كم شود و پایانه تاكسیرانی را در جایی قرار دهند، اما این كار را نكردند كه هیچ، بلكه تاكسی ها و خودرو ها هیچ جای مشخصی ندارند.
نگاه كنید همه تاكسی ها آمدند توی دل مغازه ها.
حالا خوب است كه پیاده رو نرده دارد وگرنه هیچ بعید نبود پیاده رو را پایانه تاكسیرانی كنند. مشتری های ما كمتر شدند و به نظرم در این زمینه هرج ومرجی كه بر اینجا حاكم است، خیلی اثر داشته.
اغلب ما شعبه های دیگرمان را به مشتری معرفی می نماییم.» این حرف های یكی از فروشندگان قدیمی میدان هفت تیر است، برآشفته از شلوغی و ازدحام همیشگی دست فروشان.

6 سال وعده
وعده ها برای میدان هفت تیر تمامی ندارد. زیرزمینی شدن میدان كه به تصویب نرسید، ساماندهی آن هم در دستور كار است، می گویند پروژه خط ۶مترو كه به آخر برسد، دست به كار ساماندهی میدان می شوند.
به گفته نجاتی مسگری پروژه هفت تیرتا اتمام نیمه اول سال ۹۷ به اتمام می رسد.
معاون حمل ونقل ترافیك منطقه ۶ تهران می گوید: «كارگاه مترو در ابتدای خیابان قائم مقام قرار دارد.
این كارگاه تا راه اندازی خط ۶مترو تا آخر نیمه اول سال ۹۷ پا برجاست و بعد از آن در طرح ساماندهی میدان قرار می گیرد.
در طرح ساماندهی و اصلاحات میدان هفت تیر مكانی برای تاكسی های خطی تعبیه شده است كه این امر می تواند از بار ترافیكی و هرج ومرج در این منطقه بكاهد.
اگرچه این میدان در چند سال قبل به صورت نیمه رها گردید كه دلیل آن را باید در عدم ظرفیت میدان جست وجو كرد، به همین جهت ساخت وساز میدان را به صورت كامل از دستور كار خارج كردیم و طرح جدیدی را در نظر گرفتیم.»
در جای جای دنیا مسئولان در شهر های بزرگ برای كاهش بار ترافیكی، مسیر های مخصوص دوچرخه سواری و پیاده روی را برای شهروندان در نظر می گیرند، اما در میدان هفت تیر تنها به ایجاد دور برگردان و تغییر مسیرها بسنده شده است.
نجاتی در ادامه با اشاره به این كه میدان هفت تیر تنها نامی نمادین است اگر نه نقش میدان را ایفا نمی كند، در ادامه می گوید: «در این طرح مسیری برای دوچرخه سواری در نظر گرفته شده است.
با طراحی مناسب برای پیاده رو ها عده كثیری از شهروندان ترغیب به پیاده روی می شوند.
اصلی ترین هدف از ارائه طرح ساماندهی هفت تیر كاسته شدن از بار ترافیكی و افزودن به خط عابرپیاده است.
هم اكنون تصمیم جامعی برای میدان هفت تیر گرفته نشده، زیرا در مرحله مطالعه قرار دارد كه تا اتمام نیمه اول سال ۹۷ تمام می شود، بعد از آن می توان برای اجرای ساماندهی و اصلاحات میدان هفت تیر اقدام نمود.»
به گفته معاون حمل ونقل ترافیك منطقه ۶ تهران مقرر است با اتمام پروژه خط ۶ متروی تهران، ساماندهی متروی هفت تیر هم انجام پذیرد.
فعلا كه نمای میدان هفت تیر همان میدانی است كه نه تنها پیرها بلكه جوان تر ها هم باید بگویند: «چه كنم؟»
روزنامه شهروند
تهرام/1735


1397/02/02
13:16:05
5.0 / 5
5655
تگهای خبر: بازار , مشتری
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب
نظر شما در مورد این مطلب
نام:
ایمیل:
نظر:
سوال:
= ۸ بعلاوه ۱
خرید اپل آیدی - ساخت اپل آیدی

idstore.ir - حقوق مادی و معنوی سایت ساخت اپل آی دی محفوظ است

ساخت اپل آی دی

سفارش ساخت اپل آی دی