پژوهشگر مطبوعات :
روزنامه نگاری بدون دانستن زبان خارجی ناقص است
ساخت اپل آی دی: تهران- پژوهشگر مطبوعات تصریح كرد: روزنامه نگاری بدون دانستن یك یا دو زبان خارجی، ناقص است و سردبیران موفق باید به این مهم توجه وِیژه داشته باشند.
علی دهباشی در حاشیه جلسه «تاریخچه مطبوعات فرهنگی در ایران معاصر» در گفت وگو با خبرنگار فرهنگی ایرنا، ضمن بررسی تاریخی مطبوعات معاصر از رشد بی سابقه‌ی ادبیات سیاسی در مطبوعات یاد كرد كه هیچگاه به این صورت در نیم قرن گذشته سابقه نداشته است.
وی همینطور به وضعیت نسخه آنلاین و چاپی مطبوعات اشاره نمود و اضافه كرد: هنوز نسخه چاپی ارزش خویش را دارد بعنوان مثال روزنامه ژاپنی آساهی حدود هفت میلیون تیراژ نسخه چاپی و معادل همین تیراژ نسخه اینترنتی دارد؛ هر چند خوب است كاغذ كم مصرف نماییم اما روزنامه را به دست گرفتن و كتاب با كاغذ كاهی خواندن جذابیت و لذت خودش را دارد.
** مطبوعات ایران به خوبی در راه آنلاین هستند
سردبیر مجله بخارا تصریح كرد: امروز مطبوعات ایران به خوبی به سمت آنلاین شدن می رود چون كه در همه جای دنیا مشاهده می نماییم كه نسخه اینترنتی روزنامه ها را كامل بر روی سایت ها قرار نمی دهند.
این روزنامه نگار پیشكسوت با اشاره به تاثیر تحولات اجتماعی بر مطبوعات ایران، تصریح كرد: تحول اجتماعی هر زمان در كشور ما اتفاق افتاده تمام جامعه را به حركت وا داشته است مثلا تیراژ كتاب در سال های ۵۷ و ۵۸، ۴۰۰ یا ۵۰۰ هزار بود اما هم اكنون این تیراژ به 500 تا یك هزار نسخه تنزل پیدا كرده است اما هیچكدام ارقام تیراژهای واقعی نیست.
وی افزود: برای مثال در سال های اولیه انقلاب بعضی از كتاب ها از ممنوعیت درآمده بود، افرادی آن ها را می خریدند و به نظر من نمی خواندند و تنها به علت اینكه این كتاب ها ممنوعیت داشت حرص خرید آن را داشتند.
** تیراژ نشریات با آزادی بیان رابطه مستقیم دارد
دهباشی با مقایسه وضعیت مطبوعات در دوران مشروطیت و دوران پهلوی سابق هم اظهار داشت: مشروطیت برای مطبوعات، یك دوران طلایی بود و زمان رضا شاه پس از شهریور1320هم دوران اوج روزنامه ها را شاهد بودیم، از سال های ۳۰ تا ۳۲ هم تعداد نشریات به شدت متنوع شد و حتی به شكلی هرج و مرج به وجود آمد.
وی تصریح كرد: به نظر من تیراژ نشریات با آزادی رابطه مستقیمی دارد به این معنا كه وقتی آزادی مطبوعات و قلم وجود نداشته باشد، شاهد تنوع نشریات هم نخواهیم بود.
به گفته دهباشی زمانی كه تنوع نشریات وجود دارد هر كسی می تواند نظر خویش را مطرح كرده و از این طریق تنوع به وجود می آید اما امروز بروز و ظهور اینترنت و شبكه های مجازی، معادله را به هم ریخته است بعنوان مثال اگر از یك فرد فرانسوی بپرسید كه تلگرام دارد یا نه خواهد گفت تلگرام یعنی چه؟ چون كه احتیاجی به نصب آن ندارد از این رو ابزارهای غیر قابل دسترس را به ما انتقال می دهند.
** استفاده از فضای مجازی غیرعادی شده است
این فعال رسانه ای تصریح كرد: استفاده ما از پدیده های فضای مجازی غیرعادی و گشت و گذار در این فضا سبب می گردد كه فرصت های اندیشه افراد كوتاه شده و هرچه می خوانیم انگار هیچ چیز نخوانده ایم.
به گفته وی فضای مجازی، مردم را از خواندن جدی كتاب بی نیاز می كند حتی جدی ترین آدم ها هم در شبكه ها پیام رسان می نویسند.
** اما و اگرهای افت تیراژ روزنامه ها
دهباشی درباره دلایل افت تیراژ روزنامه ها هم توضیح داد: به جز مساله آزادی بیان، روزنامه ها یك جنبه خبری دارند بنابراین زمانی كه در فضای مجازی اخبار، لحظه به لحظه منتشر می شود، خبر روزنامه ها بعد از انتشار، 12 تا 24 ساعت بعد به دست مخاطبان می رسد و در نتیجه این روند، رفته رفته كاركرد نشریات بخصوص روزنامه ها از دست می رود.
این روزنامه نگار پیشكسوت تصریح كرد: هم اكنون تمام افرادی كه در روزنامه ها می نوشتند برای خود در پیام رسان ها كانال بوجود آورده و كانال آن ها بیشتر بازدید دارند؛ ازاین رو تیراژ روزنامه ها رفته رفته دچار افت می گردد.
دهباشی اضافه كرد: از طرفی وقتی رادیو و تلویزیون ظهور پیدا كرد، به روزنامه ها آسیب نزد اما بروز و ظهور شبكه های مجازی و اجتماعی به مطبوعات صدمه جدی وارد كرد چون متاسفانه امروز هیچ چیز سر جای خودش قرار ندارد.
وی افزود: اینكه تیراژ روزنامه های خارجی پایین نمی آید؛ به این دلیل است كه می دانند چه زمانی نسخه الكترونیكی روزنامه هایشان را منتشر و در اختیار مخاطبان قرار دهند.
** روزنامه نگاری در ایران بی قدر و منزلت شده است
سردبیر نشریه بخارا با اشاره به اینكه ایران نسبت به افغانستان، پاكستان و برخی كشورها وضعیت خوبی در تیراژ مطبوعات ندارد، تصریح كرد: به نظر شما چند نفر از سردبیران مجلات، خبرگزاری ها و رسانه های ما، روزنامه می خوانند؟ در گذشته روزنامه های قدیمی بخش های متفاوتی همچون حوادث، گزارش، یادداشت و مقاله داشت كه یك فن محسوب می شد.
وی خاطرنشان كرد: اما متاسفانه روزنامه نگاری و روزنامه نویسی امروز در ایران بی قدر و منزلت شده و ارزش واقعی خودش را از دست داده و مردم فضای مجازی را به رسانه های مكتوب ترجیح می دهد.
دهباشی تصریح كرد: امروز روزنامه نگاران و خبرنگاران ما باید توانایی نوشتن در همه سطوح دیگر را هم داشته باشند.
وی خاطرنشان كرد: وقتی روزنامه سازندگی شروع به كار كرد امیدوار شدم چون كه یك نشریه بینابین بود ازاین رو معتقدم به چند روزنامه به این شكل نیازمندیم كه بینابین نوشته و به صورت حرفه ای فعالیت كنند.
دهباشی خاطرنشان كرد: ازآنجا كه جامعه ما سیاسی است مسیر یك روزنامه حرفه ای و تولید مطلب واقعا سخت و دشوار است چون كه دائم در بعضی مسائل توقف خواهیم كرد.
** قلم گزارش نویسی را حرفه ای نماییم
این روزنامه نگار با اشاره به نگارش مطالب در حوزه های مختلف اظهار داشت: متاسفانه امروز در عرصه‌ی گزارش نویسی شرایط مناسب وجود ندارد و به نظر می آید برای حرفه ای شدن گزارش نویسی نیاز است كه رجوع ای در حد تورق به نشریاتی همچون «سپید و سیاه»، «تهران مصور»، «زن روز»، و حتی «كیهان ورزشی» داشته باشید، با گزارش های بسیار حرفه ای و دقیق در موضوعات گوناگون روبه رو خواهید شد.
دهباشی تصریح كرد: اگر دوستان جوان روزنامه نگار بخواهند گزارش نویسی را بیاموزند مرور و مطالعه‌ی این گزارش ها كار یك كلاس درس دانشگاهی را می كند.
** كاهش شدید كیفیت روزنامه ها را شاهد هستیم
سردبیر نشریه بخارا با ابراز تاسف از اینكه پس از انقلاب در مطبوعات بخصوص روزنامه دچار كاهش شدید كیفیت شده ایم، تصریح كرد: در گذشته ما «دبیر سرویس حوادث» یا «دبیر سرویس گزارش» در روزنامه ها داشتیم كه نقش مهمی ایفا می كرد و خیلی از نویسندگان این گزارش ها بعدها از نویسندگان به نام شدند ما حتی در كار نشریه‌ی ورزشی دچار تنزل شدیم.
دهباشی تصریح كرد: با اینكه تعداد نشریات ورزشی حیرت انگیز است اما متأسفانه از جهت كار حرفه ای تعداد محدودی از این نشریات دارای مایه كار حرفه ای هستند.
وی اضافه كرد: سردبیر نشریه ورزشی یك شغل مطبوعاتی مهم می باشد البته تصور نكنید كار كمی است مثلاً «كیهان ورزشی» را صدرالدین الهی سردبیری می كرد كه استاد تمام رشته روزنامه نگاری بود، مجله ای را منتشر می كرد كه سهراب سپهری شاعر نامور معاصر ما از خوانندگانش بود حتی سپهری بابت گزارش های بی نظیر این نشریه ورزشی نامه ای خطاب به دكتر الهی نوشته كه در جایی دیدم انتشار یافته است.
** به ندرت روزنامه نگاران ما زبان خارجی می دانند
این كارشناس رسانه در بخشی دیگر از سخنان خود با اشاره به غنای سطح روزنامه نگاری در ایران معاصر، اظهار داشت: متأسفانه دوستان روزنامه نگار به ندرت زبان خارجی می دانند؛ اصلاً اگر روزنامه نگاری یك یا دو زبان خارجی (فرقی نمی كند: عربی، انگلیسی، آلمانی یا فرانسه) نداند، كار حرفه ای او ناقص خواهد بود.
دهباشی افزود: در گذشته سردبیران روزنامه های ما همچون استاد عبدالرحمن فرامرزی عربی دان بود، دكتر مهدی سمسار فرانسه را به خوبی می خواند و می نوشت و آثار درخشانی به غیر از كار روزنامه نگاری هم دارد، دكتر علی اصغر حاج سید جوادی، دكتر علی بهزادی و هوشنگ وزیری، سردبیران نشریات مهم روزگار خود و مسلط به زبان خارجی بودند.
وی تصریح كرد: روزنامه نگاران ما باید بتواند هر روز «الشرق الاوسط»، «گاردین»، «لوموند»، «نیویورك تایمز»، «واشنگتن تایمز»، «لیبراسیون» و «الاهرام» را بخوانند مگر می گردد بدون دانستن زبان خارجی سردبیر موفقی بود؟ دوست روزنامه نگار من سرگئی بارسقیان از زمره‌ی معدود روزنامه نگاران ماست كه زبان خارجی می داند و مقالاتش با احاطه به زبان خارجی بسیار غنی تر است.
**نكته مهم دیگر مسأله نثر روزنامه نگاران است
سردبیر نشریه بخار در بخش دیگری از سخنان خود با تاكید بر اینكه روزنامه نگاران ما باید روی فارسی نویسی خود كار كنند و با سرچشمه های نثر فارسی مأنوس شده و متون درجه اول نثر فارسی مانند «تاریخ بیهقی»، «سفرنامه ناصرخسرو» و «گلستان سعدی» را جلو دست داشته باشند، تصریح كرد: مایه ور شدن نثر با اتكا به غوطه ور شدن در این متون كه سرچشمه های اصلی نثر فارسی هستند ما را در نوشتن و عمیق و درست نوشتن راهنمایی خواهد نمود.
** تاریخ فرهنگ باید ازمیان یادداشت و خاطرات افراد استخراج شود
دهباشی به نحوه شناخت افراد حرفه ای اشاره نمود و اظهار داشت: افراد را باید از روی آثارشان و نقل و قول های كه بیان می گردد شناسایی كرد.
این روزنامه نگار پیشكسوت درعین حال تصریح كرد: تاریخ فرهنگ را باید امروز از میان یادداشت ها و خاطرات افراد نوشت و نه اینكه به گذشته های دور مثلا دوره اشكانیان رفت.
** خیلی شفایی هستیم؛ باید خوب خواند
این كارشناس رسانه با اشاره به اینكه بعنوان یك ملت شفاهی، از مكتوبات درحال فاصله گرفتن هستیم، به همگان سفارش كرد كه خوب بخوانند چونكه در خواندن هست كه از تعصب به هرچیزی رها شده و نگاه والاتری به انسان پیدا خواهیم كرد.
به باور وی، خواندن و دانستن به زبانی غیر از فارسی در واقع پنجره و هوایی تازه به زندگی افراد می بخشد.
فراهنگ ** 1355 ** 1055
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب